/Paylas.io

Çarlık Rusyası’nın yıkılıp Sovyetler Birliği’nin kurulması ile sonuçlanan 1917 Ekim Devrimi 100 yaşı...

2017-11-07 08:03:49.656000 | URL | haberci




Özet (TL;DR) @ 2017-11-07 09:00:15.187042: Çarlık Rusyası’nın yıkılıp Sovyetler Birliği’nin kurulması ile sonuçlanan 1917 Ekim Devrimi 100 yaşında.



7 Kasım 2017 Salı

Çarlık Rusyası'nın yıkılıp Sovyetler Birliği'nin kurulması ile sonuçlanan 1917 Ekim Devrimi 100 yaşında.

20'inci yuzyılın başında buyuk devletler arasında yerini almış olan Rusya dışarıdan bakıldığında zamanının en guçlu imparatorluklarından biriydi. Ülkenin başında Çar II. Nikolay bulunuyordu.

Ancak ulke, kendi içinde kaynıyordu. Yaşanan ekonomik sıkıntılar, buyuk bir koylu nufusun akın ettiği şehirlerde yaşanan sefalet ve Çar'ın otoriter yonetimi, hoşnutsuzlukların her geçen gun artmasına neden oluyordu. Devrim kıvılcımı ilk olarak 1905'te tutuştu.

22 Ocak 1905'te papaz Gapon'un orgutlediği yaklaşık 200 bin insan, yaşadıkları sıkıntıları 'Çar Baba'larına aktarmak için, Kışlık Saray'a doğru yuruyuşe geçti. Ancak bu barışcı yuruyuş askerlerin halkın uzerine ateş açması ile bir katliama donuştu.

Tarihte 'Kanlı Pazar' olarak geçen ve yaklaşık 500 kişinin olduğu bu olay, Rus Halkı ile Çar'ın son manevi bağının da ortadan kalktığı, bu nedenle de Sovyet Devrimi'nin ilk temellerinin atıldığı doenum noktası olarak kabul ediliyor. daha sonra bu olaylara 1905 Devrimi dendi.

1905 Devrimi sonrasında artan huzursuzluk, yaşanan gosteriler ve grevlerle kendini gosterse de 1914'de başlayan Birinci Dunya Savaşı'nın ilk gunlerinde yaşanan milliyetçi dalga devrim ruzgarlarını bir sure kesti.

Ancak savaşın başlaması ile birlikte cephede alınan yenilgiler, milliyetçi ruzgarın çabuk dinmesine neden oldu. Savaşla birlikte artan sefalet ve açlık her geçen gun Rus şehirlerini daha çok pençesine almaya başlar.

1917 Ekim Devrimi'nin ilk kıvılcımını 23 Şubat'ta Putilov işçileri yaktı. Dunya Kadınlar Gunu'yle de birleştirilen grev dalgasında onbinlerce işçi ve kadın başkentin merkezine aktı.

İş ve ekmek talepleri kısa sure içinde 'Kahrolsun Çar' sloganlarına donuştu.

27 Şubat'ta askerlerin de ayaklanması ile buyuyen devrim dalgası tum ulkeyi sardı. Dort gun içinde Çar tahttan çekildi. Tarihte 'Şubat Devrimi' olarak adlandırılan bu olaylar sırasında 1315 kişi hayatını kaybetti.

Şubat Devrimi sonucunda ikili bir yapı oluştu. Bir tarafta Çarlık Rusyası'nın yasama meclisi olan ve burjuvaların ağırlıkta olduğu Duma Komitesi, bir tarafta da işçi sınıfının yoğunlukta olduğu Sovyetler.

İlk donemlerde iktidar ağırlıklı olarak Duma'nın kontrolundeydi. Kurulan Liberal Hukumet, sosyalistlerin taleplerinin aksine Birinci Dunya Savaşı'na devam edilmesi kararı aldı.

Nisan ve Mayıs ayları içinde sosyalistler guçlerini arttırdı. Surgunde olan Lenin Nisan ayında Rusya'ya dondu.

Liberal hukumet eliyle cephede savaş devam ederken, Lenin onderliğindeki Bolşevikler de Soyvet komiteleri içinde guçlerini arttırır.

Temmuz ayında, Bolşevikler'in en guçlu olduğu yerlerden biri olan 1. Topçu Birliği'nin cepheye gonderilmeye kalkınması ile yeni bir ayaklanma dalgası ulkeyi sardı.

Hukumet sıkıyonetim ilan edip Bolşevikleri tutukladı. Lenin'i Alman ajanlığı ve ihanet ile suçlar. Lenin Finlandiya'ya kaçtı ve buradaki surgun gunlerinde 'Devlet ve devrimi' yazdı.

Temmuz ayındaki ayakalanmayı hukumet bastırmayı başarmış olsa da Bolşevikler guç kazanmaya devam etttiler.

Sonunda 24 Ekim 1917 gecesi (Julyen takvime gore 24 Ekim, Miladi takvime gore 6 Kasım) Geçici hukumetin karargahı olan Kışlık Saray kuşatıldı. 25 Ekim sabahı Geçici Hukumet'in Başbakanı Kerenski saraydan bir sırp subayı kılığıyla kaçtı.

26 Ekim (8 Kasım) gecesi kadınlardan oluşan bir birlik dışında artık neredeyse terk edilmiş Kışlık Saray birkaç yuz kişilik bir birlik tarafından ele geçirildi.Artık Lenin'in "Butun İktidar Sovyetler'e" sloganıyla ozetlediği Ekim Devrimi gerçekleşmiştir.

Geçici Hukumet'in uyeleri tutuklandı. 8 Kasım'da toplanan İkinci Rusya Sovyetler Kongresi'nde, Lenin "Halk Komiserleri Konsey Başkanı" (hukumet başkanı) seçildi.

Ekim Devrimi sonrasında yeni rejimin ilk icraatlarından biri, Birinci Dunya Savaşı'ndan çekilmek oldu. 3 Mart 1918'de imzalanan Brest-Litovsk anlaşması ile Sovyet Rusya savaştan çekildi.

16 Temmuz'u 17 Temmuz'a bağlayan gece Çar Ailesi hapsedildikleri evin bodrum katında oldurulduler. İdam kararının yeni kurulan merkezi hukumet tarafından mı yoksa yerel Sovyetler tarafından mı alındığı tem olarak netlik kazanmadı.

Dunya Savaşı'nı bitirse de Sovyet yonetimini yeni bir savaş bekliyordu. Sovyet Hukumeti tarafından kurulan ve başına Troçki'nin getirildiği Kızıl Ordu ile eski rejim taraftarlarının oluşturduğu ve İngiltere, Fransa gibi ulkelerden destek alan Beyaz Ordu arasında yaşanan İç Savaş 1919'dan 1920'ye dek surdu.

İç Savaş'ın Kızıl Ordu tarafından kazanılmasından sonra yeni rejim ulke içinde tam denetimi sağladı ve 20'inci yuzyıla damgasını vuracak Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin inşa çalışmalarına başladı.


Devamını oku