Özet (TL;DR) @ 2018-02-20 09:35:29.672340: KOAH ilerleyici bir hastalıktır. Yaşanılan nefes darlığı nedeniyle fiziki aktivitede azalma ortaya çıkar. Giderek azalan fiziksel aktivite, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlermesine…
KOAH belirtileri nelerdir?
KOAH'da en sık gorulen yakınmalar nefes darlığı, oksuruk ve balgam çıkarmadır. Sigara içen kişiler oksuruk ve balgamı kanıksarlar ve bu nedenle doktora başvurmazlar. Nefes darlığı nedeniyle fiziki aktivitede azalma ortaya çıkar. Eforda nefes darlığı çeken kişi, yol yurumek istemez, gunluk işlerini azaltır, markete gitmeye çekinir ve zamanla evden çıkmamayı tercih eder hale gelir. Bu şekilde giderek artan fiziksel aktivite azalması, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlemesine neden olur, sakatlık ve olume yol açar. KOAH'lı hastaların yuzde 75'i yetersiz fiziksel aktivite gostermektedir. Hastalık ilerledikçe bu oran daha da yukselmektedir. Yirmi yıl boyunca izlenen KOAH'lı olgularda, haftada iki saat ve daha fazla yuruyuş yapan hastalarda hem KOAH nedeniyle hastaneye başvurularda hem de bu hastalık nedeniyle ortaya çıkan olum oranlarında yuzde 30-40 azalma saptanmıştır. Bu nedenle, hem bu hastalığın onlenmesi hem de ilerlemesinin engellenmesinde 'fiziksel aktivitenin arttırılması' gerekmektedir.
KOAH nedenleri nelerdir?
Pasif sigara içiciliği: Sigara içmeyenlerin, ozellikle de çocukların sigara içilen bir ortamda dumana maruz kalmasıyla, bu kişilerde ileri yaşlarda astım ve KOAH başta olmak uzere solunum sistemi hastalıkları gorulur. Haftada 40 saatten fazla ve 5 yıldan uzun sureli sigara dumanı maruz kalmanın KOAH gelişim riskini yuzde 50 oranında artırdığı bilinmektedir.
Meslek nedeniyle toz, duman ve çeşitli gazların solunması: Maden ve metal işçiliği, odun, kağıt imalatında çalışanlarda; çimento, tahıl ve tekstil işçiliğinde iş yeri ortamında organik-inorganik toz, duman ve gazlara maruz kalma sonucunda KOAH daha sık gorulmektedir. Bu iş kollarında çalışan kişiler sigara da içiyorlarsa hastalık gelişme riski daha da artmaktadır.
İç ortam hava kirliliği: Ülkemizde ozellikle sigara içmeyen kadınlarda; ısınma ya da yemek pişirme amacıyla çalı, çırpı ya da tezek yakmak ve bunların dumanına maruz kalmak KOAH gelişimine neden olur.
Hava kirliliği: Kentlerdeki hava kirliliği hem KOAH'a hem de bu hastalığın alevlenmesine neden olur.
Cinsiyet: **** Erkeklerde sigara kullanımının sıklığı ve mesleki olarak çeşitli toz, duman ve gazları solumalarına bağlı olarak hastalık daha sık gorulmekteydi. Son yıllarda kadınlarda sigara içiminin yaygınlaşmasıyla kadınlarda da KOAH hızla artmaktadır.
Alfa-1 antitripsin adlı bir vucut proteini eksikliği: Hastaların yaklaşık yuzde 1'inden az bir kısmında, genetik olarak bu proteinin eksikliği sonucu KOAH gelişir. Bu kişilerde sigara kullanımı hastalığın gelişimini hızlandırır ve hastalık 30-40'lı yaşlarda ortaya çıkar. Kalıtsal olan bu eksiklik, KOAH gelişimine neden olduğu bilinen tek genetik bozukluktur.
Sosyoekonomik durum: Duşuk sosyoekonomik koşullarda yaşayanlarda akciğer fonksiyonları daha duşuk olduğundan KOAH gelişimi hızlıdır.
Diyete bağlı faktorler: A, C, E vitamini eksikliği ve alkol kullanımı KOAH gelişiminde rol oynayabilmektedir.
KOAH nas ıl tedavi edilir?
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı onlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH'lı bir hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmak amacıyla hekime başvurmasıdır. Sigara bağımlılığı tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bunun dışında, diğer zararlı toz ve dumandan uzak durulması, grip ve zaturre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin onerilmesi ve uygulanmasının sağlanması; hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kotu sonuçlarının onlenmesinde onemli bir adımdır. Yeterli bir fiziksel aktivite için ağır egzersizlere gerek yoktur, haftanın çoğu gunleri yapılan orta yoğunluktaki fiziksel aktivite yeterlidir. Herkesin yapabileceği bir aktivite olan yuruyuş, duzenli fiziksel aktivitenin sağladığı hemen tum yararları sağlayabilmektedir. Sağlığın iyileştirilmesi ve korunması için haftanın en az beş gunu, gunde en az 30 dakika sure ile orta yoğunlukta fiziki aktivite (orneğin yuruyuş) onerilmektedir.
Sizde KOAH var mı? Test Edin !
- Haftanın çoğu gunu sık sık oksuruyor musunuz ?
- Haftanın çoğu gunu balgam çıkarıyor musunuz ?
- Yaşıtlarınıza gore nefesiniz daha kolay mı daralıyor ?
- Yaşınız 40'ın uzerinde mi ?
- Halen sigara içiyor musunuz ya da eskiden içer miydiniz ?
Yukarıdaki soruların en az uçune evet yanıtı verdiyseniz, bir goğus hastalıkları uzmanına başvurun ve KOAH tanısı için solunum fonksiyon testi yaptırın.