[Pandemi](https://www.hurriyet.com.tr/haberleri/pandemi) sırasında 13 ülkeden
44 makale ve raporun analiz edildiği ve 54.231 katılımcıyı içeren bir
çalışmada, uyku bozukluğunun yaygınlığının arttığı ve genel nüfusun ve sağlık
çalışanlarının yaklaşık yüzde 40’ını etkilediğinin bilgisini paylaşan Altınbaş
Üniversitesi Eczacılık Fakültesi [Dr. Öğr. Üyesi Nilay
Aksoy](https://www.hurriyet.com.tr/haberleri/dr-ogr-uyesi-nilay-aksoy), “Yeni
uyku problemlerinin artmasına veya daha önce görülen uyku probleminin
kötüleşmesine katkıda bulunan birçok faktör bulunuyor. Bu faktörler arasında
sosyal mesafe, okulların kapanması, karantinalar, evden çalışma gibi günlük
rutini bozan faktörler ile neredeyse herkesi etkileyen virüse yakalanma
korkusu, sevilen birini kaybetme endişesi ve ekonomik kaygılar ortaya çıktı.
Pandeminin ne kadar süreceği gibi bilinmeyen çok şeyin olması, hükümetlerin ve
sağlık sistemlerinin krizi yönetmeye devam edip edemeyeceği konusundaki
endişeler gibi gelecekle ilgili tüm bu kaygılar, insanlar yatağa girdiğinde
beyinlerini istila ederek uykularını bozmakta” diye konuştu.
**“UYUMAYA YARDIMCI OLAN İLAÇ VE BİTKİLERİN SATIŞINDA BİR ARTIŞ GÖRÜLÜYOR”**
Konuyla ilgili olarak yapılan önceki çalışmalardan uyku bozuklukları, stres ve
yalnızlığın influenza ve hepatit B aşılarına karşı azalmış antikor yanıtı ve
aşılamadan 5 gün sonra serum antikorunda azalma ile ilişkili olduğunun
bilindiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Nilay Aksoy, “Bu veriler, uyku
bozukluklarının insanda, SARS-CoV-2 ile enfekte olma riskini artırabileceği ve
Kovid-19 hastalığına karşı bağışıklık sistemini zayıflatabileceği varsayımını
mantıklı kılmaktadır. Bu nedenle, uykusuzluk, aşırı uyuma ve hatta kabus görme
gibi birçok şekilde ortaya çıkan uyku bozukluklarını kontrol etmek gerekir. Ne
yazık ki, dünya çapında birçok raporda görüldüğü üzere, insanlar bu
belirtileri kontrol etmek için akıl dışı bir şekilde uyku ilacı kullanmaya
başladı. Uyumaya yardımcı olan ilaç ve bitkilerin satışında bir artış
görülüyor” ifadelerini kullandı.
**UYKU BOZUKLUKLARINA KARŞI NE YAPILMALI?**
Uyku bozukluklarının önüne geçmek için yapılabilecekleri anlatan Aksoy, şu
tavsiyelerde bulundu:
“Tutarlı bir günlük program hazırlayabilir, her gün aynı saatte uyanabilir ve
işe gidiyormuş gibi giyinebiliriz. Kahvaltı yapıp, aynı çalışma saatlerinde
çalışıp, günlük egzersiz yaparak, her gece aynı saatte yatabiliriz. Sabah gün
ışığına maruz kalmak, yatmadan önce endişe verici haberlerden kaçınmak ve uyku
saatinden 60 dakika önce telefon, bilgisayar kullanmayarak veya TV izlemeyerek
mavi ışıktan kaçınmalıyız. Günlük kafein alımını, özellikle kahveyi
sınırlandırmak da önemlidir. Düzenli kahve içenler, genel kafein alımını
azaltmak için çay içmeye başlayabilir. Dengeli beslenme, müzik terapisi,
mantra meditasyonu ve yoga da fayda sağlar.”
**“DOKTORUN ÖNERDİĞİ İLAÇLAR KULLANILMALI”**
Yapılan müdahalelerin yeterli olmadığı durumlarda bilişsel davranışçı terapi
uygulayabilecek bir terapistle iletişime geçilmesinin gerekebileceğini
söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Nilay Aksoy, “Bu tür bir terapi, sosyal izolasyon
gerektiği için internet veya teletıp aracılığıyla yapılabilir. Nörologlar veya
psikiyatristler, bazı özel durumlar için uykuya yardımcı ilaçlar reçete
edebilir, ancak bu ilaçların doktor önerisi haricinde iki haftadan fazla
kullanılmaması şiddetle tavsiye edilmektedir. Melatonin ise sirkadiyen ritmi
düzenlemeye yardımcı olabilir ve yatmadan 2 saat önce alınması önerilmektedir”
şeklinde konuştu.
**“BİTKİSEL ÜRÜNLERLE DESTEK”**
Geleneksel olarak anksiyeteyi tedavi etmede kullanılan bitkisel ürünlerin uyku
bozukluklarının giderilmesinde destek sağlayabileceğini belirten Aksoy
sözlerini şöyle sürdürdü:
“Aromaterapide kullanılan lavanta yağı ve yatmadan 2 saat önce verildiğinde
hastaların daha hızlı uykuya dalmalarına yardımcı olabilen kediotu ekstresi de
kullanılabilir. Çarkıfelek bitkisi ve papatya ekstresi de bazı hastalarda
kaygıyı azaltabilmekte ve uykuyu iyileştirebilmektedir. Kava bitkisi,
anksiyete için kullanılan bir diğer popüler doğal ilaçtır ve uykuyu
iyileştirir ancak karaciğer hasarı yapabilmektedir, bu nedenle dikkat
edilmelidir. Tüm bu bitkisel ürünler hastada var olan bir hastalığı
etkileyebilir, bazı yan etkilere neden olabilir, hastanın kullanmakta olduğu
kronik ilaçlarla etkileşime girebilir ve hatta hastanın anksiyetesini daha da
kötüleştirebilir. Bu nedenle kullanılmak istenen bitkisel ilaç ne olursa olsun
mutlaka hekim veya eczacı kontrolünde alınmalıdır.”
**[Bitcoin](https://bigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ve
[Ethereum](https://bigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ne
kadar?**
**[Bitcoin](https://mbigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ve
[Ethereum](https://mbigpara.hurriyet.com.tr/kripto/kripto-para-piyasasi/) ne
kadar?**